Handreikingen bij financiële crisisUitgever: DISK arbeidspastoraat Gepubliceerd in: 2008 Auteursrecht: Hub Crijns
In oktober begon zichtbaar te worden dat de financiële kredietcrisis van de Amerikaanse bank- en verzekeringswereld door zou kunnen slaan naar de andere regionale economieën in de wereld. In november was het zover en moesten regeringen van landen en regio’s stevig optreden om de eigen economie en het financieel systeem overeind te houden. Natuurlijk is dit alles aan kerken niet ontgaan. Kerken hebben gereageerd en ze hebben geprobeerd een manier te vinden, hoe met deze wereldwijde crisis om te gaan. Onderstaand een selectie uit deze reacties uit de kerkelijke wereld met de bedoeling een handreiking te bieden: voor bezinning, voor gesprek, voor doen.
Raad van Kerken in Nederland ‘We erkennen de noodzaak een levensstijl te kiezen waarbij ‘genoeg’ en ‘eerlijke verdeling’ sleutelbegrippen zijn.’ Dat is één van de tien stellingen die de Raad van Kerken heeft opgesteld om het gesprek binnen kerken en parochies aan te gaan over de financiële crisis.
Stellingen of financiële verkenningen De Raad van Kerken krijgt allerlei vragen over de financiële crisis. Om de kerken te stimuleren het gesprek daarover te zoeken heeft het moderamen tien stellingen geformuleerd. Kerken kunnen de stellingen gebruiken om het gesprek over geld en cultuur rond financiën aan te gaan. De stellingen vormen niet de afronding van een discussie, maar beogen juist een referentiekader aan te reiken waarbinnen het zinvol kan zijn om het gesprek te starten. Er zijn vele deskundigen buiten de kerk die een zinvolle analyse van de financiële en de economische situatie geven. Voor de kerken is het volgens de Raad het meest interessant te kijken naar wat een bijbels-theologische inbreng kan zijn. Kernbegrippen zijn daarbij geloof, vertrouwen en levensstijl. De kerken hebben geen eigen oplossing. Ze hebben wel een visie op een sociale samenleving, ze hebben een opvatting over menswaardige verhoudingen in het licht van bijbelse oriëntatie en over pastorale nabijheid bij mensen die de dupe worden van een economische teruggang. De stellingen sluiten daarop aan. Zie het document Financiële verkenningen.
Bijbelfragmenten of financiële doordenkers Naast de stellingen biedt de Raad ook een twaalftal trefwoorden met daarbij verschillende bijbelfragmenten. Kerken en personen kunnen de fragmenten gebruiken voor de eigen meditatie over geld en de cultuur rond financiën. Gekozen is voor een meditatieve benadering, juist om de eigen positie gemakkelijker te kunnen inbrengen. Als trefwoord zijn onder meer opgenomen: behoefte, bezorgdheid, begroten, investeren en sparen. Zie het document Financiële doordenkers. De genoemde teksten van de Raad van Kerken in Nederland zijn ook te vinden op de website www.raadvankerken.nl (maand oktober 2008)
Morele beginselen Vanuit Landelijk bureau DISK en de Werkgroep de Arme Kant van Nederland/EVA heeft directeur Hub Crijns een ethische reflectie rond de financiële crisis geschreven. Hij wijst erop dat de reflectie kan vertrekken vanuit de scheppingstheologie en de verbondstheologie. In de Bijbel zijn vanuit beide theologische oriëntaties geboden en verboden ontwikkeld. Later heeft de Kerk vanuit diezelfde oriëntaties een aantal morele beginselen ontwikkeld, die van belang zijn voor het denken over inkomensverdeling. Crijns noemt het opmerkelijk dat de katholieke sociale leer, tegen de formidabel toegenomen macht van nationale en internationale economische structuren in, blijft insisteren op het personalistische karakter van de maatschappij en op de rol van de economie in dienst daarvan voor het welzijn van alle mensen. Zij blijft sterk de nadruk leggen op de noodzaak om de waardigheid van de mens te beschermen tegen de vervreemdende gevolgen van de structuren die markt, kapitaal en arbeid beheersen. Lees verder in de verkenning Ethische reflectie rond kredietcrisis. Hub Crijns sprak al eerder op de site van www.katholieknederland.nl over de zichtbaar wordende kredietcrisis van de V.S., die wereldwijde gevolgen gaat hebben, ook in Europa. Lees hier zijn reactie Machteloze woede over casinokapitalisme.
Werkmateriaal DISK werkt met Oikos en de PKN samen in het programma ‘Werken aan een geloofwaardige economie’. Dat programma heeft op 18 november twee producten gepresenteerd, die ook te gebruiken zijn door parochies en gemeenten rond globalisering en duurzaamheid. Rond globalisering verwijzen we naar de download van het Praktijkboek Geloofwaardige globalisering op de site www.geloofwaardige-economie.nl. Rond duurzaamheid verwijzen wij naar de duurzaamheidspecial voor parochies en gemeenten Op het leven, die een scan rond duurzaamheid bevat voor parochies en gemeenten. Via DISK te bestellen voor € 2,50 excl. portokosten.
Start een supportgroep Op de site van Werken aan een geloofwaardige economie is ook een korte beschrijving te vinden, wat parochies en gemeenten kunnen doen nu de gevolgen van de wereldwijde financiële kredietcrisis lokaal zichtbaar worden. Lees verder in het document Start een lokale supportgroep.
Kerken over financiële kredietcrisis Plaatselijke kerken en parochies kunnen verder gebruikmaken van de analyses die zijn opgesteld door resp. de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk. De Rooms-Katholieke Kerk heeft in Nederland gereageerd bij monde van bisschop Gerard de Korte, referentbisschop voor Kerk en Samenleving namens de R._k. Bisschoppenconferentie in Nederland. Daarnaast zijn er reacties uit de katholieke wereldkerk verschenen. Zij zijn te vinden in het document R.-K. Kerk over kredietcrisis. Vanuit de Oecumene zijn ook reacties gekomen. De handreiking van de Raad van Kerken in Nederland is al genoemd. Ds. Samuel Kobia, algemeen secretaris van de Wereldraad van Kerken, stelt dat een paradigmawisseling nodig is in het financiële systeem. Lees verder in het document Financiële crisis paradigmawisseling Wereldraad. De Protestantse Kerk in Nederland heeft zich uitgesproken bij monde van Dr. Arjan Plaisier, scriba generale synode Protestante Kerk in Nederland. Plaisier stelt dat de financiële crisis een vraag is naar onze levensstijl en sluit aan bij de Verklaring van Accra in een pleidooi voor een economie, gericht op het leven voor allen. Open het document Dr Arjan Plaisier Kredietcrisis.
Meld hier eventuele onvolkomenheden
|