Handreiking Werkloosheid en kerken
Themanummer rond werkloosheid, kredietcrisis en economische crisi en wat kerken kunnen doen

Handreiking werkloosheid en kerken

Nederland zit sinds medio februari dit jaar voor de derde maal in een recessie, een economische dip. Een plus in de export voorkomt dat de krimp nog drastischer uitpakt. Na de consumenten houden nu ook bedrijven hun geld op zak. Een afnemende consumptie resulteert zo in een afnemende productie en daarmee in het verlies van werkgelegenheid en toename van werkloosheid.

Hub Crijns is directeur van landelijk bureau DISK

In Ondersteboven nummer 2 van de jaargang 2013 gaan enkele artikelen in op de huidige werkloosheid, wat kerken kunnen doen en hoe kerken actief kunnen zijn met jeugdwerkloosheid. En rond rechtvaardige economie wordt ingegaan op oorzaken van de crisis en uitzichten op een uitweg eruit.

Werkloosheid
In het openingsartikel schetst Trinus Hoekstra de aard van de huidige werkloosheid. Achtereenvolgens komen aan de orde: de omvang van de werkloosheid; de visie op werkloosheid; de situatie per leeftijdsgroep; en de jeugdwerkloosheid. Een belangrijke signalering is dat in het beleid van de overheid vooral de visie gaande is, dat er krapte op de arbeidsmarkt te verwachten is vanwege de uittreding van de oudste arbeidsgroepen. Het beleid houdt nog geen rekening met de diepgaande economische crisis, voortkomend uit de internationale kredietcrisis, de Europese schuldencrisis en de bezuinigingscrisis. Opvallend is in de culturele opvattingen het beeld dat werkloosheid geen collectief of structureel probleem is, maar vooral een individueel. De werkloze heeft het zonder baan zijn aan zichzelf te wijten en als die situatie voortduurt nog meer. De meeste oplossingen voor werkloosheid zijn individuele trajecten.

Werkloosheid en kerken
In het vervolgartikel gaat het over de vraag wat kerken kunnen doen in geval van werkloosheid. Het biedt aandachtspunten en suggesties. Hier moet gelijk een belangrijke algemene vooropmerking worden gemaakt. Een compleet programma voor wat een kerkelijke gemeente of parochie kan doen en dat overal toepasbaar is, is niet te geven. De realisering van een en ander hangt nadrukkelijk af van de mogelijkheden van de kerkelijke gemeente of parochie ter plekke. Belangrijk is om te realiseren dat kerken in alle taken aandacht kunnen geven aan het thema en aan de mensen die zonder baan zijn: in het pastoraat, in de eredienst en verkondiging, in de catechese, in vorming en toerusting, in het diaconaat.

Kerken en jeugdwerkloosheid
Bij jeugdwerkloosheid gaat het om werkloosheid van mensen in de leeftijdgroep tussen 15 tot 25 jaar. Deze leeftijdgroep verdient hier aparte aandacht vanwege zijn bijzondere karakter. Het gaat om jonge mensen zonder een arbeidsverleden dat hun identiteit heeft kunnen bepalen. Jeugdwerkloosheid kan dan ook als maatschappelijk risico inhouden, dat er een generatie opgroeit die maatschappelijk aan de kant blijft staan en die zich al afgeschreven voelt nog voordat deze een bijdrage heeft kunnen leveren. In het oog en oor hebben voor deze jongeren worden kerken uitgedaagd om bij hen een gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen te ontwikkelen en hen te ondersteunen in hun ontwikkeling tot mensen die iets kunnen en willen betekenen voor de samenleving.

Wat gebeurt er op de werkvloer?
Anne-Marieke Koot is theoloog en thuishulp. Zij vertelt in haar bijdrage over de ontwikkelingen in de thuiszorg. In eerste instantie heeft het invoeren van marktwerking en het systeem van aanbesteding gezorgd voor veel onrust op de werkvloer van de thuiszorg. Burgerlijke gemeenten drijven de prijs va de arbeid steeds naar beneden, waardoor thuishulpen nog moeilijk een voldoende loon voor hun werk kunnen krijgen. De draconische bezuinigingen die het kabinet Rutte II heeft voorgenomen zullen voor grote massa ontslagen gaan zorgen in 2013.

De kredietcrisis als oorzaak
De huidige economische crisis heeft een oorsprong in de internationale kredietcrisis. Hoe zat die ook alweer in elkaar? Waar komt het vandaan? Hebben we oplossingen voor handen? De econoom, ex-bankier en schrijver onderzoekt de oorzaken en probeert richtuigen te geven naar een menselijke economie.

Een rechtvaardige economie
Dat verlangen naar een economie, die dienstbaar is aan mensen en schepping en duurzaam rechtvaardig is wordt volgens Thijs Caspers, beleidsmedewerker bij het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties, ondersteund door het katholiek sociaal denken. Dat vindt ook Mgr. Van den Hende, bisschop van het bisdom Rotterdam, die geloven en doen bij elkaar ziet. En liefde is daarin een verbindende schakel. Volgens Agnes Jongerius, oud voorzitter van de FNV, moeten we rond maatschappelijke veranderingen goed analyseren wat er aan de hand is. Cijfers en feiten helpen bij de meningsvorming. En als je wat wil veranderen is ethiek belangrijk. Volgens Jongerius moeten we durven denken en praten in morele termen. Want op grond van morele afwegingen maak je keuzes.

Het themanummer ‘Jong én oud werkloos’ is nummer Ondersteboven 2013-2 en kost 2,50 exclusief portokosten. Bestellen kan via www.disk-areidspastoraat.nl of info@arbeidspastoraat.nl

Meld hier eventuele onvolkomenheden