Barmhartigheid
Tien verhalen als opstap

Barmhartigheid
Tien verhalen als opstap
Embregt Wever is pastoraal werker diocesane diaconie bisdom ’s-Hertogenbosch

‘Barmhartigheid’ is een fraai, rijk geïllustreerd, maar wat klein vorm gegeven boekje van uitgeverij Adveniat in Baarn en Halewijn in Antwerpen.

Een citaat uit het voorwoord: “Dit boekje laat met tien voorbeelden zien hoe je barmhartigheid in onze tijd kunt doorgeven. Zodat we allemaal, individueel en samen, geïnspireerd worden te kiezen voor deze mooie weg.”

Tien verhalen over barmhartigheid
Een oorspronkelijk Franse uitgave ‘Misericorde’ is voor de Nederlandstalige markt niet alleen vertaald, maar geheel bewerkt. De in het boekje opgenomen interviews zijn namelijk in ons taalgebied opnieuw uitgevoerd, want dat is de hoofdmoot van het boekje. Tien interessante verhalen over barmhartigheid doen. Voorafgegaan door een degelijke catechese en een voorwoord van Hilde Kieboom, voorzitter van Sant’Egidio in de Lage Landen. Een citaat hieruit: “Om de hele Kerk te doordringen van de mildheid van God, heeft Franciscus het Jaar van Barmhartigheid uitgeroepen.”

Catechese
De catechese van de assumptionist Jacques Nieuviarts, start vanuit het Hebreeuwse ‘chesed’: liefde en trouw. Zoals dat woord in psalm 136 wel 26 keer voorkomt. Zo wordt de lezer eerst meegenomen door heel de Schrift. Torah, profeten, psalmen en Evangelies komen aan bod. Onderwijl wordt geciteerd uit Thomas van Aquino: “Gods almacht bestaat uit zijn barmhartigheid” en Augustinus: “barmhartigheid is het meelevend hart voor de ellende van anderen én het middel om te proberen deze ellende te verhelpen”. Het besluit van deze catechese ligt in Mattheus 5: “Gelukkig die barmhartig zijn; zij zullen barmhartigheid ondervinden.” (En uw recensent maar denken dat ‘zalig’ de overtreffende trap van ‘gelukkig’ zou zijn.)

Werken van barmhartigheid
Tien werken van barmhartigheid zijn aldus nader uitgewerkt:
1. Hongerigen voeden 6. Stervenden begeleiden
2. Zieken en ouderen verzorgen 7. Bedroefden troosten
3. Daklozen helpen 8. Helpen goede keuzes maken
4. Vreemdeling ontvangen 9. Verzoening bevorderen
5. Gevangenen bezoeken 10. Voor elkaar bidden
Een mooie mix van geestelijke en lichamelijke werken van barmhartigheid. Prijzenswaard, nu zo vaak slechts de lichamelijke werken aandacht krijgen.

Het waarom van deze top-tien
Van de klassieke rijtjes (twee keer zeven lichamelijke en geestelijke werken) zijn er zeven verdwenen en drie nieuw opgenomen in bovenstaande ‘Top 10’. Zondaars worden niet langer vermaand, tenzij dit gerekend mag worden tot het helpen om goede keuzes te maken. Daarmee is het tiental minder moraliserend geworden, maar hoe velen zijn er niet geholpen met het ‘spiegelen’ van eigen gedragingen? Onrecht hoeft niet meer verdragen te worden, net zomin als dat beledigingen nog vergeven dienen te worden, tenzij deel uitmakend van het bevorderen van verzoening en was dat niet altijd al de achterliggende reden? Dat het begraven in onze streken vooral het profijtelijke werk van de firma’s McDead & Co. is geworden, verklaart wellicht de verschuiving naar het begeleiden van de stervenden. Dat laatste is zeker een noodzakelijk en reëel werk van barmhartigheid, maar het begraven is vanuit religieus, kerkelijk oogpunt, nog steeds een groot goed, door het troostrijke voor familie en nabestaanden én het missionaire aspect, namelijk verwijzen naar eeuwig leven. Dorstigen laven is in onze Lage Landen inderdaad niet voor de hand liggend, zij het dat het elders in de wereld nog steeds een ontzettend groot probleem is. Voor het kleden van de naakten lijkt dat evenzo te gelden. Toch is juist de laatste jaren de noodzaak van kledingbanken en kringloopwinkels in onze streken groot.
Met stip opgenomen in de bovenstaande ‘Top 10’ is, naast de al genoemde begeleiding van stervenden en het brengen van verzoening, het helpen van daklozen. De actualiteit toont hoe noodzakelijk dat werk is.
Een duidelijke, eigentijdse ‘Top 10’ mag men zeggen. Vraagtekens kunnen wellicht worden geplaatst bij het onder één noemer nemen van ouderen en zieken. Oud is niet per definitie ziek. Oud zijn is toch meer een geluk, dan een kwaal. In onze vergrijzende samenleving mogen ouderen niet worden af geserveerd als gelijk aan ziek. Tot zij daadwerkelijk aan ziekte gaan lijden, uiteraard.

Doen van barmhartigheid
Het boekje bestaat voornamelijk uit interviews over het doen van werken van barmhartigheid. Inspirerende getuigenissen! Dit geheel, aangevuld met Schriftteksten, gebed en wegwijzers voor verdere informatie of verdieping en telkens voorafgegaan door een duiding van het achterliggende probleem. Niet schrikken: 800 miljoen mensen in hongersnood, nog nooit zoveel mensen nodig geweest om zieken en ouderen te verzorgen, steeds meer daklozen en vluchtelingen niet alleen in Europa maar wereldwijd en natuurlijk vooral in oorlogsgebieden, zelfs in onze landen tienduizenden gedetineerden, vergrijzing, armoede en uitsluiting, de complexe keuze-maatschappij, een wereld vol spanningen en schaamte voor het geloof. De noodzaak van werken van Barmhartigheid wordt er door onderstreept.
Evenzo onderstrepen de Schriftteksten de Bijbelse grondslagen van deze werken en misschien nog wel meer, doch impliciet, de Bijbelse grondslag van een humane, rechtvaardige samenleving.
De 10 opgenomen gebeden uit de volle breedte van de traditie zijn telkens een welkome afsluiting van ieder hoofdstuk, c.q. ieder werk van Barmhartigheid. Dit boekje zal nog menigmaal als gebedenboekje dienst doen.
Kortom een aanbevelenswaardig boekje. 

‘Barmhartigheid. Tien verhalen als opstap’. Deze uitgave is deels overgenomen van Bayard-Presse, Montrouge. Vertaling: Chantal Rougale. De interviews voor Nederland en Vlaanderen zijn verzorgd door Liesbeth van Gool. Uitgeverij Adveniat 2016, ISBN 978 94 92093 17 2. Voor de prijs hoeft u het niet te laten € 5,95. Als give-away wordt het nog leuker, slechts € 1,20 bij afname van 100 stuks.
http://www.adveniat.nl/webwinkel/410/jaar_van_de_barmhartigheid

Meld hier eventuele onvolkomenheden